Năm 2000, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra quyết định số 1063/QĐ/BGD&ĐT-ĐH ngày 21/3/2000 cho phép Trường Đại học Vinh đào tạo và cấp bằng cử nhân ngành sư phạm Địa lí. Năm 2003, khoa Địa lí được thành lập theo Quyết định số 2170/QĐ-TCCB-ĐN ngày 04/12/2003 của Hiệu trưởng Trường Đại học Vinh. Năm 2014, Khoa Địa lí được phép đào tạo cao học chuyên ngành Địa lí học. Năm 2018, ngành Sư phạm Địa lí cùng với các ngành Văn, Sử, GDCT sáp nhập thành Viện Sư phạm Xã hội của Trường Đại học Vinh. Trải qua 20 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Sư phạm Địa lí đã đào tạo trên 800 cử nhân và gần 100 thạc sĩ, khẳng định được vị thế của mình đối với sự phát triển của Nhà trường và xã hội.

Ngành đảm nhận đào tạo cử nhân sư phạm Địa lí (mã ngành 7140219) và thạc sĩ chuyên ngành Địa lí học (8310501). Các tổ hợp xét tuyển đại học chính quy ngành sư phạm Địa lí gồm: C00 (Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí), C04 (Ngữ văn, Toán học, Địa lí), C20 (Ngữ văn, Địa lí, Giáo dục công dân) và D01 (Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh).

Hiện tại, đội ngũ cán bộ của ngành có 14 giảng viên: gồm 01 PGS, 08 TS và 05 ThS (trong đó có 01 nghiên cứu sinh nước ngoài và 02 nghiên cứu sinh trong nước).

Ảnh 1. Đội ngũ giảng viên ngành SP Địa lí

Tính đến năm 2020, ngành Địa lí đào tạo đại học chính quy đã có 16 khoá ra trường với tổng số sinh viên tốt nghiệp trên 800 sinh viên và đã có 03 khoá thạc sĩ Địa lí học tốt nghiệp ra trường trên 80 học viên. Mục tiêu của ngành là đào tạo giáo viên Địa lí có đủ năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm giảng dạy địa lí ở các trường phổ thông, đáp ứng nhu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam; người công dân tốt, người giáo viên trung thực và sáng tạo vì sự nghiệp giáo dục thế hệ tương lai; có bản lĩnh, ý thức trách nhiệm cao với bản thân, gia đình, Tổ quốc và cộng đồng quốc tế. Sau khi hoàn thành chương trình đào tạo - được thiết kế trong thời gian tương ứng 4 năm học, người học có khả năng tự học, tự nghiên cứu hoặc học lên nhằm đạt được những trình độ cao hơn (thạc sĩ, tiến sĩ), tiếp tục đam mê khám phá, nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực du lịch, tài nguyên môi trường, các Viện nghiên cứu và các cơ sở sản xuất liên quan đến lĩnh vực địa lí; có năng lực để giảng dạy, làm việc tại các trường phổ thông cũng như các trường cao đẳng, đại học và các cơ sở giáo dục.

            Để thực hiện mục tiêu đào tạo như trên, chương trình đào tạo cử nhân sư phạm Địa lí, ngoài những môn học có tính bắt buộc như ngoại ngữ, tin học thì các môn học thuộc khối kiến thức chuyên ngành sẽ giúp các bạn tiếp nối đam mê, nghiên cứu chuyên sâu về khoa học địa lí mà các em đã được học những kiến thức cơ bản ở trường phổ thông. Các môn học thuộc chuyên ngành địa lí tự nhiên như: Địa lí tự nhiên đại cương (nghiên cứu về Trái Đất và Vũ Trụ, các thành phần tự nhiên và các quy luật chung của lớp vỏ cảnh quan), Địa lí tự nhiên các lục địa, Địa lí tự nhiên Việt Nam, Địa lí địa phương… Các môn học chuyên ngành kinh tế - xã hội như Địa lí kinh tế - xã hội đại cương, Địa lí kinh tế - xã hội thế giới, Địa lí kinh tế - xã hội Việt Nam,…  Chương trình cũng trang bị cho người học phương pháp, công cụ nghiên cứu chuyên ngành qua các môn Bản đồ đại cương, Bản đồ giáo khoa, Hệ thống thông tin địa lí (GIS), Ứng dụng công nghệ thông tin trong nghiên cứu và giảng dạy địa lí,… Khối kiến thức lý luận và dạy học bộ môn như Lý luận dạy học Địa lí, Phương pháp dạy học Địa lý,…để hình thành và phát triển năng lực giáo viên Địa lý đáp ứng yêu cầu cho sự nghiệp đổi mới giáo dục nước nhà.

            Trong hành trình kết nối đam mê khám phá và ước mơ trở thành giáo viên địa lý, sinh viên sẽ được trải nghiệm, học hỏi từ thực tế qua các chuyến đi thực địa ngắn ngày hay dài ngày. Hành trình khám phá nét độc đáo của các thể tổng hợp lãnh thổ tự nhiên qua tuyến thực địa Nghệ An - Quảng Bình, Nghệ An - Ninh Bình (thuộc môn học Thực địa Địa lý tự nhiên có trong chương trình đào tạo); nhận diện tiềm năng, thực trạng của các hoạt động kinh tế - xã hội qua tuyến thực địa Nghệ An - Thừa  Thiên Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam (thuộc môn học Thực địa địa lý kinh tế - xã hội). Việc học tập gắn kết giữa lý thuyết với thực tiễn không những giúp sinh viên hiểu sâu sắc hơn nội dung kiến thức, cung cấp những ví dụ thực tế sinh động, là hoạt động học tập thú vị, bổ ích mà còn là cơ hội trải nghiệm tuyệt vời để phát triển bản thân, rèn luyện bản lĩnh cho các nhà địa lí, góp phần hình thành tác phong học tập và làm việc.

 

           

Ảnh 2. Một hoạt động thực địa của sinh viên ngành SP Địa lí

Các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm để hình thành, phát triển năng lực giáo dục, để trở thành các giáo viên địa lý được thực hiện thường xuyên, sôi nổi và có hiệu quả trong suốt quá trình đào tạo. Hàng năm, nhà trường và Viện phối hợp tổ chức Tháng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm và Hội thi rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên. Các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ được tổ chức đa dạng như giao lưu trao đổi kinh nghiệm kiến tập, thực tập sư phạm; Thực hành giảng dạy (tập giảng); Thi thiết kế đồ dùng dạy học tự làm trong dạy học Địa lý; Thi thiết kế giáo án; Xử lý tình huống sư phạm,… Đây là hoạt động truyền thống và là thế mạnh của trường Đại học Vinh nói chung, Viện Sư phạm Xã hội nói riêng trong quá trình đào tạo sư phạm. Hoạt động thường niên này trở thành môi trường, sân chơi cho sinh viên ngành sư phạm Địa lí  rèn luyện, vươn tới ước mơ nhà giáo.

            Bên cạnh đó, hoạt động nghiên cứu khoa học cũng được chú trọng cho sinh viên thực hiện trong quá trình đào tạo. Sinh viên được thử sức với các đề tài, hướng nghiên cứu trong lĩnh vực địa lí với các mức độ khác nhau: bài tập lớn, đề tài nghiên cứu khoa học cấp khoa, đề tài nghiên cứu khoa học dự thi cấp trường. Hoạt động nghiên cứu khoa học thúc đẩy sáng tạo, nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu của sinh viên, đồng thời là cơ hội để sinh viên vận dụng kiến thức chuyên ngành, các phương pháp, công cụ nghiên cứu khoa học cho các đề tài cụ thể. Từ đó, phát triển khả năng nghiên cứu độc lập, phát triển năng lực tự học suốt đời, đáp ứng yêu cầu tự nghiên cứu, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu thực tiễn công việc sau khi ra trường.

Với mục tiêu đào tạo và các hoạt động đào tạo như trên, sinh viên ngành sư phạm Địa lý sau khi ra trường có cơ hội làm việc và khẳng định bản thân trong các vị trí: giảng dạy địa lí tại các trường phổ thông, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề trong cả nước; giảng dạy địa lí tại các trường đại học và cao đẳng trong cả nước nếu đáp ứng đầy đủ những yêu cầu về trình độ và năng lực cao hơn; nghiên cứu tại các trung tâm, khí tượng thủy văn, địa chính, khoa học xã hội và nhân văn, viện nghiên cứu giáo dục; chuyên viên và quản lý tại các bộ phận ở các trường học, các cơ sở quản lý giáo dục, các cơ sở khác phù hợp với chuyên môn như du lịch, địa chính... Trên chặng đường chưa dài, song ngành Sư phạm Địa lí đã góp thêm sự da dạng, khẳng định uy tín, chất lượng và thương hiệu đào tạo của trường Đại học Vinh trên bản đồ đào tạo giáo viên của đất nước.

 

Ảnh 3. Giảng viên, sinh viên ngành SP Địa lí trong

buổi lễ tri ân, tổng kết khóa học

                                                                                                                                Bài và ảnh: Nguyễn Thị Việt Hà